A publicación de hoxe céntrase en como se pode tratar a igualdade laboral nos grupos de empresas, xa que conta cunha serie de particularidades que hai que ter en consideración. Pero para comezar, cabe preguntarse: que é un grupo de empresas? Segundo a xurisprudencia aplicable, o Código de Comercio, establece as condicións que se deben cumprir para que se poida dar un grupo de empresas que, en resumo, é aquel que está constituído por un conxunto de sociedades que conservan a súa personalidade xurídica, e que actúan no mercado de bens e servizos estando organizado baixo unha dirección económica unitaria. Así, pode haber grupos de empresas que contan cunha entidade “matriz” e con empresas independentes con diversificación de actividades; grupos de empresas que actúan a modo de holding (control meramente accionarial); grupos que constitúen grandes corporacións industriais, construtoras ou financeiras…
Igualdade laboral en grupos de empresa. Primeiras decisións importantes
Ás entidades que conforman os grupos de empresas, como ao resto, aplícaselles toda a normativa vixente en materia de igualdade laboral. O artigo de hoxe estará centrado en analizar como se lle aplica o recollido na Real Decreto-lei 6/2019, do 1 de marzo, de medidas urxentes para garantía da igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes no emprego e a ocupación e no Real Decreto 901/2020, do 13 de outubro, polo que se regulan os plans de igualdade e o seu rexistro e se modifica o Real Decreto 713/2010, do 28 de maio, sobre rexistro e depósito de convenios e acordos colectivos de traballo. É dicir, a normativa básica en materia de plans de igualdade.
Así, pois, poden darse casos de grupos de empresas onde todas elas estean obrigadas a presentar plans de igualdade, grupos onde algunhas estean obrigadas e outras non e, por último, grupos onde ningunha das súas empresas estean obrigadas a presentar plans de igualdade. Sexa o caso que sexa, a primeira decisión importante a tomar, se se decide realizar un plan de igualdade, é se se fai a nivel de grupo ou a nivel de empresa individual. Corresponde ás partes lexitimadas para negociar, o decidir se se realiza un plan único de grupo. A norma non marca esixencias á hora de tomar esa decisión. O único que se esixe é que, no caso de que existan particularidades, o plan do grupo o teña en conta.
Con todo, aínda que non existan esas esixencias, pódese considerar de utilidade para a toma de decisión saber se:
- As empresas do grupo realizan a mesma actividade ou similar.
- As empresas do grupo están suxeitas ao mesmo convenio colectivo.
- As empresas do grupo comparten políticas empresariais ou determinadas características, organizativas, produtivas, de xestión do persoal e doutro tipo, que fan coincidir parte do diagnóstico de situación das devanditas empresas.
Ademais, o plan non se ten que facer con todas as empresas do grupo se non que, como indica o Real Decreto 901/2020 “as empresas que compoñen un grupo de empresas poderán elaborar un plan único para todas ou parte das empresas do grupo”. No caso das empresas que non vaian no plan do grupo, non impide que estando obrigadas ou de maneira voluntaria dispoñan do seu propio, como indica o mesmo Real Decreto. E en caso de facer un plan de grupo deberase, así mesmo, xustificar a conveniencia de dispoñer dun único plan de igualdade para varias empresas dun mesmo grupo.
Plans de igualdade nos grupos de empresa
Se a decisión tomada é a realización dun único plan de igualdade para o grupo de empresas, esta xustificación ven determinada pola decisión tomada pola comisión negociadora e pode estar baseada en algúns dos casos comentados anteriormente. Neste suposto hai que ter en conta unha serie de requisitos legais que se deben cumprir.
O primeiro, a nivel de negociación do plan. No artigo 5.2 do RD 901/2020, establécese que “a negociación do plan de igualdade nos grupos de empresa rexerase polo establecido no artigo 87 do Estatuto dos Traballadores para os convenios dese ámbito”. Isto é, estarán lexitimadas para negociar en nome das persoas traballadoras as seguintes partes:
- Os sindicatos que teñan a consideración de máis representativos a nivel estatal, así como, nos seus respectivos ámbitos, as organizacións sindicais afiliadas, federadas ou confederadas aos mesmos.
- Os sindicatos que teñan a consideración de máis representativos a nivel de comunidade autónoma respecto dos convenios que non transcendan do devandito ámbito territorial, así como, nos seus respectivos ámbitos, as organizacións sindicais afiliadas, federadas ou confederadas aos mesmos.
- Os sindicatos que conten cun mínimo do dez por cento dos membros dos comités de empresa ou delegados de persoal no ámbito xeográfico e funcional ao que se refira o convenio.
A lexitimación para negociar en nome do grupo de empresas correspóndelle á representación das devanditas empresas.
O segundo requisito a ter en conta é o relativo ao contido destes plans de igualdade. É necesario que os plans de igualdade de grupos de empresas contemplen:
- Información dos diagnósticos de igualdade de cada unha das empresas a nivel individual, aínda que a negociación do diagnóstico do plan de grupo debe realizarse de forma única pola comisión negociadora.
- A actividade de cada unha das empresas que conforman o grupo. Isto pódese especificar enumerando os CNAE de cada unha delas e describindo brevemente as súas características.
- Os convenios colectivos de aplicación en cada empresa. Resulta interesante especificar o nome e o código dos devanditos convenios.
- Xustificación de por que se realiza un único plan para a empresa. Esta xustificación vén determinada pola decisión tomada pola comisión negociadora e que pode estar baseada nalgún dos casos comentados anteriormente.
Estas son as cuestións chave que hai que ter en conta á hora de realizar un plan de igualdade dun grupo de empresas, en base ao establecido na normativa vixente. Con todo, é importante deixar constancia de que aínda que o plan sexa único, é posible delimitar no marco das súas accións temporais a realizar, cuestións concretas aplicables a unha ou varias das empresas, a condición de que dean resposta a unha debilidade en materia de igualdade detectada nun diagnóstico individual e que debe ser solucionada.
Na web de Igualdade laboral da Xunta de Galicia, hai un apartado de Recursos con información relativa a plans de igualdade que serve de apoio ás organizacións á hora de negociar, deseñar e implementar os seus documentos estratéxicos nesta materia. É moi recomendable a súa consulta para poder solucionar cuestións máis concretas no caso de grupo de empresas ou de entidades a nivel individual.
