O teletraballo é un modo de desenvolver o desempeño laboral a distancia. Leva xa moitísimos anos implantado nas organizacións pero, desde a chegada da pandemia pola COVID-19, experimentou un impulso que fixo que pasara de ser algo existente en poucas entidades a algo xeneralizado. Tal foi o seu impacto no mercado laboral español que se aprobou a Lei 10/2021, do 9 de xullo, de traballo a distancia para regular a súa aplicación nas empresas.
Esta regulación faise necesaria porque, aínda que o traballo a distancia permite ás empresas construír equipos sen fronteiras e, ben organizado, pode ofrecer liberdade e flexibilidade ás persoas traballadoras; tamén é probable que a comunicación entre a empresa e a persoa teletraballadora sexa máis complexa, perda vantaxes en certos aspectos vinculados á presencialidade (por exemplo, quedar fóra de reunións importantes) e a confianza e a colaboración resíntanse.
Vantaxes e riscos do teletraballo
Como todo sistema laboral, o teletraballo ten as súas vantaxes e riscos. A continuación deixámosvos unha lista de aspectos positivos e negativos identificados polo Instituto das Mulleres:
Para a empresa
- Maior productividade, ao eliminar tempos non produtivos, como os desprazamentos ao lugar de traballo.
- Menor absentismo laboral debido a enfermidades leves, tanto propias como de persoas a cargo.
- Maior posibilidade de fortalecer as equipas de traballo coa contratación de persoal cualificado, transcendendo as limitacións espaciais e xeográficas.
- Menores costes para a empresa, co aforro de espazo, equipamento, enerxía, etc.
Para a persoa traballadora
- Maior productividade e a satisfacción derivada.
- Optimización do uso do tiempo, ao eliminar tempos improductivos. Entre outros, redúcense os desprazamentos do fogar ao traballo, co consecuente aforro económico.
- Maior control da contorna de traballo, pois este depende da elección da persoa.
- Maior calidade de vida no que se refire á flexibilidade horaria e á planificación individualizada e adaptada ás necesidades de cada persoa.
- Maior inclusión laboral, ao aumentar as posibilidades de que persoas con discapacidade poidan incorporarse a un posto de traballo.
Os principais riscos que existen son:
Para a empresa
- Menor percepción de control das personas teletraballadoras, debido a que dificúltase a supervisión directa do desenvolvemento do traballo.
- A deslocalización das persoas que integran o equipo de traballo pode dar lugar a certa falta de identificación coa visión e misión da empresa e á perda de imaxe corporativa.
- Maior dificultade para resgardar a confidencialidade dos procedementos e información da empresa.
- Déficit de adaptación á nova forma de organización do traballo por posibles carencias no intercambio de información ou dilatación nos procesos de toma de decisión.
Para a persoa traballadora
- Maior sentimento de aillamento, polo que se deben establecer e potenciar as vías de comunicación e vinculación cos/as compañeiros/as de traballo e superiores.
- Dificultade para unha interlocución rápida cando a persoa realiza consultas, ao poder dilatar os tempos de resposta.
- Maior vulnerabilidade da persoa teletraballadora no caso de que se debilite a súa relación sindical.
- En ocasións, cámbiase o presentismo da oficina polo presentismo dixital, debendo estar a persoa teletraballadora dispoñible as 24 horas dos 7 días da semana (24/7).
- Maior dificultade para separar a xornada de traballo do tempo familiar ou persoal.
- Fatiga informática, a liberdade individual para regular o ritmo de traballo pode dar lugar a unha sobrecarga de traballo ou a unha intensificación deste.
- Tecnoestrés.
Primeiros pasos para implantar o teletraballo na túa empresa
Se o traballo a distancia chegou á túa empresa dunha forma un tanto “precipitada” ou estás a pensar en implantalo, ten en conta o seguinte. En primeiro lugar, realiza un estudo de viabilidade que inclúa unha autoavaliación honesta e realista, que oriente a toma de decisións adecuadas á especificidade da organización. Estos son algúns dos aspectos que has de ter en conta, segundo o Instituto das Mulleres:
- Determinar as tarefas teletraballables.
- Identificar o perfil da persoa teletraballadora e do persoal candidato para o teletraballo.
- Establecer un sistema de seguemento e control.
- Identificar os sistemas de información e comunicación necesarios.
- Contemplar o equipamento necesario.
- Definir un protocolo de incorporación ao teletraballo.
A continuación, elabora un Plan de Prevención de Riscos Laborais do Teletraballo. A realidade é que a falta de dispoñibilidade da empresa sobre o domicilio do teletraballo pode dificultar esta tarefa pero é indubidable que ten a obrigación de realizar unha avaliación de riscos laborais.
Elabora, coa representación legal das persoas traballadoras, un acordo de teletraballo onde se recollan por escrito todas as decisións e medidas que afectan as partes implicadas no proxecto, é dicir, a empresa e a persoa teletraballadora (horarios, salario, equipamento, obxectivos, responsabilidades, etc.).
Por último, é recomendable realizar unha proba piloto e unha avaliación da mesma. Se os resultados son satisfactorios, xa se podería estender o teletraballo á totalidade do persoal.
Desde a Dirección Xeral de Relacións Laborais dá Consellería de Promoción do Emprego e Igualdade, convocamos todos os anos axudas para implantar o teletraballo. Ademais, promovemos a negociación do acordo de traballo a distancia como parte dos convenios colectivos. Podes atopar máis información sobre o teletraballo na nosa web de igualdade laboral.
