Nos últimos decenios, a incorporación e participación das mulleres novas no emprego experimentou cambios profundos. A incorporación das mulleres no mercado laboral prodúcese por factores económicos, sociais e culturais que redefiniron as estruturas sociais e brindaron a oportunidade de que as mulleres novas se incorporen ao traballo. Pero, a pesar dos avances e dos bos datos de emprego de España nos últimos anos, as mulleres novas continúan enfrontándose a desafíos continuos que afectan á procura de emprego, á estabilidade, á conciliación e ao desenvolvemento profesional. Existen un gran número de barreiras que inflúen na chegada ao mercado laboral das mulleres novas e, unha vez dentro deste, persisten as dificultades en termos de condicións laborais e oportunidades de ascenso. Abordar o emprego con perspectiva de xénero é unha posible solución, con todo, non é a única.
O próximo 12 de agosto a ONU celebra o Día Internacional da Mocidade para reclamar á comunidade internacional sobre os problemas aos que se enfronta a mocidade. Este ano o día está centrado no ámbito dixital: Dos clics ao progreso: Vías dixitais dos mozos para o desenvolvemento sostible. E aínda que os mozos están á vangarda na adopción dixital, as disparidades continúan, sobre todo entre os países de renda baixa e no colectivo das mulleres novas.
Con este contexto, a continuación proporciónase información sobre a realidade das mulleres novas no emprego, as dificultades e medidas que está a implantar a Xunta de Galicia.
Un achegamento ás mulleres novas e o emprego en España
O Informe Novos e Mercado de traballo elaborado polo Ministerio de Traballo e Economía Social no terceiro trimestre de 2023 indica que tanto en España como en Europa “os mozos (<25 anos) presentan en media unha taxa de actividade tradicionalmente baixas, preto da metade das do conxunto da poboación (…). A taxa de actividade dos mozos presenta unha tendencia descendente desde 2008, cunha marcada estacionalidade”. Se se miran en detalle e diferenciando por xénero os datos de emprego entre a poboación nova constátase que a fenda de xénero existe tamén nesta franxa de idade “en 2011 alcanzouse a práctica converxencia da taxa de emprego novo entre homes e mulleres, nos anos seguintes veuse mantendo unha pequena diferenza a favor dos homes. No terceiro trimestre de 2023 entre os mozos de 16 a 24 anos esa diferenza alcanza os 3,1 puntos porcentuais. E entre os mozos de 16 a 29 anos, 4,0 puntos porcentuais.”
Segundo o informe Mercado de Traballo das Mulleres Estatal do 2024 no 2023 o número de traballadoras alcanzou máximos históricos e un total de 316.861 mulleres afiliáronse por primeira vez á Seguridade Social, pero o volume de afiliación das mulleres estaba aínda moi por baixo da masculina, cunha taxa de 47,37% das persoas traballadoras do país. En concreto, no ámbito das persoas mozas con estudos universitarios, constátase que as mulleres sofren máis fenda de xénero en canto a salarios e condicións laborais: “en canto ás diferenzas entre homes e mulleres nos procesos de inserción laboral, nalgúns perfís da inserción -taxas de afiliación, axuste entre formación e ocupación- non se advirten apenas fendas de xénero. En cambio, noutros perfiles -salarios e porcentaxes de contratos a tempo completo, ou indefinidos- si existen fendas e permanecen ao longo do período analizado, pois as tituladas atópanse en peor situación”, segundo afirma o estudo A inserción laboral dos universitarios 2013-2023: evolución, diferenzas por estudos e brechas de xénero da Fundación BBVA e o Instituto Valenciano de Investigacións Económicas, IVIE.
Obstáculos sobre o mercado de traballo en España
Os obstáculos que se atopan as mulleres novas para incorporarse e manterse no mercado laboral de España é variado. O estudo Mulleres novas ante o emprego. Girls Get Equal Job da Fundación PWC e a ONG Plan Internacional destaca os seguintes condicionantes:
- A mocidade enfróntase a numerosos retos. A pesar de atoparse cunha formación superior ás xeracións precedentes, moitas enfróntanse a traballos precarios e paro xuvenil. Ademais, o contexto do mercado laboral está marcado por unha profunda transformación dos empregos coa rápida dixitalización actual.
- No sistema educativo actual homes e mulleres elixen itinerarios diferenciados, entre outros motivos, debido aos rumbos de xénero existentes a nivel social.
- O mercado laboral tamén está diferenciado. Avanzouse en igualdade, pero aínda queda un longo camiño para equilibrar os empregos e eliminar as segregacións por sexo no emprego.
- As novas tendencias provocarán cambios no mercado de traballo e existe risco, de que se non se aplica perspectiva de xénero se siga definindo un mercado laboral en clave masculina.
Ante os retos da incorporación das mulleres novas no emprego e dos cambios do mercado unha recomendación é aplicar a perspectiva de xénero aos procesos de formación, selección e, unha vez dentro das entidades, de promoción. Desde a Xunta de Galicia trabállase activamente para eliminar os rumbos de xénero entre as persoas mozas, por exemplo, co programa “Que non te líen, Ti elixes”, no que se fomenta unha orientación profesional libre de estereotipos de xénero e unha elección de ciclos formativos con menor presencia de mulleres, especialmente en sectores cunha escasa representatividade feminina, sectores como a construción, madeira, TIC, metal e mar.
