Abordar a violencia de xénero desde as empresas é un asunto de relevancia destacada que debe exporse desde a igualdade laboral. Cada 25 de novembro conmemórase o Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller e hoxe queremos achegarnos a el desde a perspectiva de como abordar a violencia de xénero nas empresas.
O 25 N é un día recoñecido polas Nacións Unidas desde 1999, aínda que o seu inicio foi en 1981 en Latinoamérica. Acuñouse esta data en honra ás tres irmás dominicanas, Minerva, Patria e María Teresa Mirabal, asasinadas o 25 de novembro de 1960 por orde do ditador Rafael Leónidas Trujillo. O 25N é unha data para reflexionar e sensibilizar e expresar o rexeitamento total e absoluto por todo tipo de violencia contra as mulleres. A Xunta de Galicia considera que, “como manifestación extrema de desigualdade, a violencia de xénero é un problema público e social de primeira magnitude, xa que representa un ataque ao dereito á vida, á integridade física, á liberdade e á non discriminación, todos eles valores irrenunciables que proclama a nosa Constitución e o noso Estatuto.”, tal e como se reflicte nunha das declaracións institucionais máis recentes en relación a este día.
Cando existe violencia contra as mulleres traspasa todas as barreiras existentes, desde a vida persoal e familiar ata a vida social e profesional. É neste último apartado o que trataremos con detemento, co fin de dotar de ferramentas ás entidades para abordar a violencia de xénero desde o seu interior.
Inclusión social, violencia de xénero e empleabilidade
É innegable que as desigualdades existentes na poboación afectan no acceso a un mercado laboral de calidade. As desigualdades máis habituais son aquelas como pertencer a colectivos como os de inmigrantes, persoas novas, persoas en desemprego de longa duración e maiores de 45 anos. Se ademais lle sumamos ser muller e ser vítima de violencia de xénero a desigualdade agrávase proporcionalmente, producíndose unha situación de maior vulnerabilidade laboral. Por exemplo, unha persoa en paro maior de 45 anos terá aínda máis risco de entrar nun emprego de baixa calidade se é muller. Se lle sumanos que é ou foi vítima de violencia de xénero, a situación agrávase aínda máis.
Ademais, nestes casos as mulleres poden ter carencias na formación que constitúen unha gran barreira de entrada para beneficiarse do mercado laboral estable. Baixo esta perspectiva, é necesario poñer en marcha nas empresas estratexias de inclusión social con perspectiva de xénero “especialmente dirixidas a mulleres que permitan romper o círculo da vulnerabilidade, promovendo a inclusión social a través do emprego digno e estable, e neste punto, o papel das empresas e a implementación de criterios de RSE vinculados a mellorar a empregabilidad das mesmas, resulta esencial para garantir a súa integración social e laboral.” tal e como indica o documento Igualdade e RSE. Guía para Pemes de Forética e a Secretaría de Estado de Igualdade.
Boas prácticas nas empresas para previr e abordar a violencia de xénero
A violencia de xénero é unha secuela que debe ser abordada desde todas as perspectivas posibles: estamentos públicos, educación, medios de comunicación, fogares… E sen dúbida, desde as empresas, xa que constitúen espazos fundamentais no día a día das persoas traballadoras. A prevención da violencia contra as mulleres é un deber ético e un compromiso coa construción dunha sociedade máis xusta e igualitaria. É por iso que a continuación debullamos algunhas outras actuacións que se poden realizar desde as empresas:
1. Promover políticas laborais relativas á violencia contra as mulleres
As consecuencias para as vítimas da violencia de xénero impactan nos seus fogares, na súa vida social e tamén na vida profesional. É por iso, que cada vez é máis necesario que se realicen medidas de prevención activas contra a violencia cara ás mulleres nas empresas. Para iso débense seguir os seguintes pasos: planificación, implicación, compromiso firme e establecemento de mecanismos de reclamación internos.
2. Detección e abordaxe da violencia de xénero
As mulleres que sofren ou sufriron violencia de xénero non se senten cómodas ou non teñen oportunidade de revelar a súa situación ás súas persoas superiores ou ao resto de compañeiras e compañeiros de traballo. As estatísticas son moi claras respecto diso e de media as mulleres vítimas de violencia de xénero tardan 8 anos e 8 meses en verbalizar a súa situación ante organismos oficiais segundo indica o Estudo sobre o tempo que tardan as mulleres vítimas de violencia de xénero en verbalizar a súa situación da Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero. Se ademais, lle sumamos a contorna profesional, este tempo pode verse incrementado e debe ser respectado.
Os programas de formación sobre os efectos e as consecuencias da violencia no ámbito laboral deberían implicar a todas as persoas traballadoras, incluídos as responsables de supervisión e dirección. Todo o persoal debería polo menos coñecer algúns consellos útiles para responder #ante unha situación de violencia de xénero, fóra ou dentro da contorna laboral.
Ademais, deberase xerar unha contorna de confianza, un protocolo estándar de identificación e apoio ás vítimas de violencia de xénero incorporado á política de contratación de persoal e remitir ás vítimas a programas oficiais.
3. Garantizar o respecto e a discreción
A discreción, o consentimento e a confidencialidade deben ser primordiais e só o persoal de referencia na empresa debe ser o medio para acceder á axuda externa para as vítimas. Pódense establecer mecanismos de escoita, de información e de apoio ás mulleres vítimas de violencia de xénero.
Sería interesante abordalo desde a visión da implantación de políticas como as seguintes: permisos de baixa laboral especial e reincorporación laboral, establecemento de espazos seguros no traballo, flexibilidade laboral e oferta de novos postos de traballo. Estas medidas serán moi pertinentes, sobre todo se a violencia de xénero se produce dentro da contorna laboral.
Estas boas prácticas tomáronse da Guía práctica para a abordaxe da violencia de xénero na empresa do Proxecto “Implicación das Empresas na Loita contra a Violencia de Xénero” (CARVE), un recurso moi interesante para abordar a violencia de xénero nas entidades. Ademais, as mulleres víctimas de violencia de xénero teñen dereitos laborais, de seguridade social e axudas específicas para fomentar o emprego. Cabe citar tamén que o acoso sexual é unha forma máis de violencia de xénero.
