A violencia de xénero é o culmen da desigualdade estrutural que existe na nosa sociedade e non é un problema privado. Por definición a violencia de xénero é aquela que “se dirixe sobre as mulleres polo feito mesmo de selo, por ser consideradas, polos seus agresores, carentes dos dereitos mínimos de liberdade, respecto e capacidade de decisión” tal e como indica a Lei Orgánica 1/2004, do 28 de decembro, de Medidas de Protección Integral contra a Violencia de Xénero.
As agresións a mulleres son cada vez máis visibles e denunciadas, por existir unha maior conciencia que noutros períodos e, en parte, grazas ao esforzo realizado por todos os axentes sociais e, moi especialmente, polas organizacións de mulleres na súa loita contra as violencias de xénero. A violencia de xénero non se discute e supón un rexeitamento colectivo, tamén dentro do ámbito das empresas.
25 de novembro: Día Internacional contra a Violencia de Xénero
Os Días Internacionais da ONU dan a oportunidade á sociedade de sensibilizar sobre temas vitais dentro do ámbito dos dereitos humanos, o desenvolvemento sostible ou a saúde. A violencia de xénero condénase de maneira unánime cada 25 de novembro e lonxe de desaparecer os abusos ás mulleres e nenas aumentaron. Datos da ONU falan de que, se antes da pandemia case 1 de cada 3 mulleres sufriran abusos ao longo da súa vida, tras o COVID-19 e resto de conflitos que vivimos na actualidade, elevaron estas cifras de 2 a 3 mulleres, segundo un informe de ONU Mujeres en 13 países de referencia.
No noso país as cifras continúan sendo alarmantes e a maior dexeneración desta violencia dáse no número de mulleres asasinadas por violencia de xénero. En 2022, polo menos, 33 mulleres foron asasinadas por violencia de xénero e xa son 1.163 desde 2003, ano desde o que se teñen rexistros. Ademais, a porcentaxe de denuncias por violencia de xénero aumentou un 19,33% no primeiro trimestre de 2022.
Violencia de xénero no traballo
É innegable que unha parte importante do noso día a día sucede nos ámbitos laborais, é por iso, que as entidades teñen o compromiso de facer as contornas laborais espazos sans de convivencia. As empresas son axentes de cambio e teñen un papel fundamental na prevención e erradicación da violencia de xénero. Para iso, pódese traballar en tres campos principais baseándonos na Guía para a actuación contra a violencia de xénero desde o ámbito empresarial da Dirección Xeral de Muller e Igualdade de Oportunidades. Consellería de Familia e Igualdade de Oportunidades da Región de Murcia:
- Sensibilización contra a violencia de xénero. As empresas poden ser catalizadores de sensibilización, de maneira interna e externa. Fronte ao persoal interno pódense realizar talleres, charlas, grupos de discusión e establecer mecanismos de diálogo coas persoas traballadoras. É moi interesante a aplicación de protocolos de acoso e violencia, para detectar casos de violencia de xénero entre as mulleres do persoal da empresa e establecer mecanismos de axuda. Respecto ao exterior pódese realizar sensibilización social.
- Contratación de mulleres vítimas de violencia de xénero. As mulleres que sufriron violencia de xénero pasaron por unha espiral da que é moi difícil saír. En primeiro lugar, conseguiron denunciar unha situación de violencia, que non todas son capaces de saír dela. En segundo lugar, tiveron que facer fronte a unha nova vida, na que moitas veces, teñen fillos e fillas ao seu cargo e situacións laborais precarias. O traballo remunerado é unha ferramenta de empoderamento e emancipación ao reconducir as rendas da súa vida dunha maneira autónoma.
- Empresas exemplares: que facer fronte a unha situación de violencia de xénero. Sufrir violencia de xénero é unha secuela da que é moi difícil saír, que as mulleres que traballan nas empresas se sentan cómodas para poder denunciar a situación que están a vivir é un deber social que teñen as entidades.
- Para detectar esta situación de violencia en primeiro lugar poderanse dar síntomas de alarma: ausencias inxustificadas, atrasos, #estrés laboral, baixa produtividade… A violencia cóase en todos os espazos da vida das mulleres e adoita provocar baixa autoestima, depresión, cansazo ata chegar ás lesións visibles.
- Ademais, poderase nomear a unha persoa no equipo do persoal que sexa “responsable de violencia de xénero”. Esta persoa deberá traballar no departamento de persoal ou Recursos Humanos e encargarase de ser a persoa responsable de crear conciencia e crear un protocolo interno de actuación que garanta a privacidade e confidencialidade das mulleres que sofren violencia de xénero.
-
- Os mecanismos que se deben establecer fronte á comunicación da violencia de xénero dependerá da urxencia dos feitos. En casos non urxentes un bo instrumento de atención contra todas as violencias de xénero é o número de teléfono gratuíto 016, o whatsapp 600 000 016 ou o correo 016-online@igualdad.gob.es. Ante unha situación de perigo hai que chamar ao 112.
Tamén é importante lembrar que os plans de igualdade poden (e deben) servir para promover actuacións a favor das traballadoras vítimas de violencia de xénero. Aínda que esta materia constitúe un tema voluntario tanto no diagnóstico como no plan, unha empresa igualitaria ten que analizar o que sucede coas súas traballadoras. Así accións como a elaboración dun protocolo de actuación ante casos de violencia de xénero (especialmente indicados en empresas onde as mulleres ocupen postos de atención presencial á clientela), a dotación de permisos remunerados para abordar saídas a médicos especialistas, xulgados…, contratación de servizos de psicoloxía para atender ás súas traballadoras, favorecer permisos para conciliar se teñen persoas dependentes ao seu cargo, etc., son algunhas medidas que poden recollerse nos plans de igualdade.
As empresas como axentes sociais implicados na sociedade non deben quedar en ser meros espectadores fronte á violencia de xénero. Débense establecer mecanismos de sensibilización contra a violencia de xénero e, sobre todo, elaborar protocolos internos que aseguren o correcto acompañamento das mulleres que a sofren.
