Unha das modificacións máis importantes que o Real Decreto-lei 6/2019, do 1 de marzo, de medidas urxentes para garantía da igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes no emprego e a ocupación, en materia de conciliación da vida persoal, familiar e laboral é a do artigo 34.8 do Estatuto dos Traballadores. Neste artigo regúlase o dereito á adaptación do tempo de traballo e, mesmo, da modalidade de traballo. Pero analicemos un pouco máis en detalle este artigo.
Sobre a xornada de traballo
O artigo 34 do Estatuto dos Traballadores céntrase en regular a xornada de traballo. En concreto, interésanos en relación coa conciliación o especificado no seu punto 8:
- As persoas traballadoras teñen dereito a solicitar as adaptacións da duración e distribución da xornada de traballo, na ordenación do tempo de traballo e na forma de prestación, incluída a prestación do seu traballo a distancia, para facer efectivo o seu dereito á conciliación da vida familiar e laboral. Ditas adaptacións deberán ser razoables e proporcionadas en relación coas necesidades da persoa traballadora e coas necesidades organizativas ou produtivas da empresa. Isto implica, que a condición de que sexa posible, as empresas deben facilitar á persoa traballadora a adaptación que solicite.
- Para pais e nais, este dereito contémplase ata que os seus fillos e/ou fillas teñan 12 anos.
- A negociación colectiva establecerá a forma para exercitar este dereito. Se no convenio de empresa isto non se recolle, unha boa opción en negocialo no marco do plan de igualdade. En todo caso, a empresa, ante a solicitude de adaptación de xornada, abrirá un proceso de negociación coa persoa traballadora durante un período máximo de trinta días. Finalizado o mesmo, a empresa, por escrito, comunicará a aceptación da petición, exporá unha proposta alternativa que posibilite as necesidades de conciliación da persoa traballadora ou ben manifestará a negativa ao seu exercicio. Neste último caso, indicaranse as razóns obxectivas nas que se sustenta a decisión.
Medidas efectivas de conciliación: flexibilidade temporal
Ademais das obrigacións legais de adaptación da xornada e do posto de traballo analizadas no apartado anterior, agora centrarémonos en citar unha serie de exemplos de medidas de flexibilización da xornada laboral que poden poñerse en marcha desde as empresas para fomentar a conciliación, no ámbito das negociacións do plan de igualdade. Podedes atopar máis información detallada na nosa web de Igualdade Laboral, no correspondente apartado de conciliación.
- Flexibilidade horaria. Consiste en que as persoas que traballan na empresa dispoñan dunha franxa horaria de entrada e de saída establecida pola empresa, tendo liberdade para organizar a xornada laboral dentro desas marxes en función das súas necesidades ou preferencias particulares.
- Semana comprimida. Trátase de prolongar as horas de traballo durante algúns días da semana a cambio da redución de días laborais. Un exemplo sería traballar máis horas de luns a xoves para terminar a xornada o venres ao mediodía.
- Xornada intensiva. A empresa, durante un período do ano, xeralmente coincidindo co período estival, establece un horario laboral de mañá (por exemplo, de 8 a 15 horas) todos os días da semana a cambio de alongar a xornada polo tempo equivalente a esa redución ao longo do ano.
- Calendario de vacacións flexibles. As traballadoras e os traballadores poderán decidir a organización das vacacións como queiran, sempre que quede garantido o correcto funcionamento da empresa.
- Horas anuais. A persoa traballa ao ano o número total de horas polas que está contratada, pero pode decidir como organizalas, previo acordo coa persoa responsable.
- Redistribucións de horarios por urxencia familiar. Naqueles casos de urxencia familiar grave, polo tempo pactado, a empregada ou o empregado poderá, previa consulta e aprobación da persoa responsable directa, solicitar unha redistribución da súa xornada de traballo de forma diferente á establecida na empresa.
- Adaptacións de xornada por necesidades formativas. Nas situacións en que a traballadora ou traballador solicite o acceso á formación, e dita formación impártase no horario laboral, poderase adaptar a súa xornada, de acordo coa dirección de recursos humanos, para facilitar a asistencia.
- Permisos de corta duración para resolver continxencias familiares imprevistas e extraordinarias. Trátase de facilitar a saída da empregada ou do empregado do seu posto de traballo durante a xornada laboral cando teña a necesidade de atender un imprevisto familiar/persoal como son as consultas médicas, enfermidades das persoas dependentes baixo a súa responsabilidade, titorías de menores a cargo sempre que xustifiquen a imposibilidade de realizar a devandita titoría fose do horario laboral, etc.
- Posibilidade de unir as vacacións ao permiso por nacemento e coidado de menor. As persoas traballadoras poderán xuntar a licenza por maternidade/paternidade co goce das súas vacacións, podendo maximizar deste xeito os días recoñecidos legalmente.
- Días por asuntos propios. O persoal da empresa poderá gozar de días de permiso para realizar unha serie de actividades de índole privada determinadas pola empresa. Este tipo de permiso está restrinxido para os asuntos propios que enumera a dirección da empresa e adoita ter condicións de acceso.
- Días de libre disposición. A empresa poñerá ao dispor do persoal un número determinado de días para as xestións que consideren oportunas as traballadoras e os traballadores. A diferenza fundamental cos días por asuntos propios é que os de libre disposición non teñen condicións de acceso nin limitacións no tipo de accións admitidas (non hai que xustificar a actividade).
- Elección de turno de traballo. Dáse nos sectores nos que a organización do traballo réxese por traballo a quendas, para que as persoas empregadas poidan elixir a quenda na que queren traballar.
- Turnos rotativos de fin de semana. Nos negocios que traballan as fins de semana (sobre todo no comercio comerciante polo miúdo), organízanse quendas do persoal para cubrir os sábados e/ou domingos de maneira que, repartindo o traballo entre o persoal, déase a posibilidade de traballar algunhas fins de semana para librar outros.
Esperamos que estas ideas vos axuden a introducir novas medidas no marco da negociación dos plans de igualdade nas vosas empresas ou, simplemente, implantalas para promover a igualdade de oportunidades entre os vosos traballadores e traballadoras.
